Yaşadığınız ikilemlerin hayat kalitenizi nasıl etkilediğini hiç düşündünüz mü?
Kararsızlıklar neticesinde kaybedilen dakikaların ve stresli anların yerine sizi daha mutlu edecek neleri koymak isterdiniz?
"Doğru ve etkili karar verebilmek" hem profesyonel hem de kişisel yaşamınız için şüphesiz çok değerli bir yetkinlik. Konu her ne olursa olsun verdiğimiz kararlar ile vizyonumuzu ve yaşam kalitemizi şekillendiriyoruz.
Karar verme becerisi gelişmiş kişiler stres anında bile zor kararların üstesinden gelmeyi başarıyorlar. Aldıkları kararın etkilerini her açıdan değerlendiriyor ve sorumluluğu üstlenebiliyorlar. Karar verme becerisi yeterince gelişmemiş kişiler ise duygulara dayalı ve gerçeklerden uzak tercihlere yönelebiliyorlar. Karar vermek aslında kişiyi seçeneklerden eyleme götüren sistematik bir süreç. Bu süreci en etkili sonuca ulaştırmak için de tesadüflerden ziyade stratejilere odaklanmak gerekiyor.
Peki karar verme becerisi gelişmiş kişiler sizce neleri farklı yaparak daha etkili kararlar verebiliyorlar?
Prof. David Welch "Etkili Karar Verme Sanatı" isimli kitabında şu başlıklara değiniyor:
1. Amaç Belirlemek
Prof Welch kitabında; amacı olmayan kişilerin ne istediklerini farkında olmadıklarını ve bu yüzden yanlış kararlar verebileceklerini vurguluyor.
Karar verme sürecinde "Bu karar ile ne elde etmek istiyorum?" gibi soruları kendimize yöneltmek daha emin adımlarla ilerlememizi sağlayacaktır.
2. Kriterlerle Seçenekleri Elemek
Doğru karar verme sürecini hızlandıran en etkin adımlardan biri tüm alternatifleri teker teker değerlendirmek yerine önce bireysel seçim kriterlerini belirlemek.
Herhangi bir ihtiyacımızda ürün seçimi için çoğu zaman kendi önceliklerimizi belirlemek yerine başkalarının seçimlerini değerlendirmeye alabiliyoruz. Alışveriş sitelerindeki tüketici yorumları bu duruma en güzel örneklerden biri. Alacağımız dijital kamerada ürün tercihi için o kameradan ne beklediğimizi, hangi özelliklere sahip olmasını istediğimizi bir kenara bırakıp tüketicilerin en çok satın aldığı üründe karar kılabiliyoruz.
3. Mükemmelden Vazgeçmek
Karar vermeyi en ızdıraplı hale getiren özelliklerden biri de mükemmele ulaşmaya çalışmak. En iyiyi arzulamak çoğu zaman hem yorucu hem de zaman kaybedici olabiliyor. Tüm seçeneklerin iyi taraflarını tek bir seçenekte toplamak her zaman mümkün olmayabiliyor. Her seçim aslında bir vazgeçiştir ve mükemmeli arayanlar bu vazgeçişleri karar verme sürecinin doğası gereği kabul etmeyi öğrenmelidir.
4. Doğru Zamanı Beklemek
Günümüz rekabet koşullarında doğru karar vermek kadar önemli bir konu daha var: Hızlı karar vermek. Hızlı ve doğru karar verebilen insanlar hayatta bir adım öne geçiyorlar. Çünkü bazen geç atılmış bir adım hiç atılmasa daha anlamlı olabiliyor.
Diğer bir yandan acele karar vermek de kişiyi gerçekçi ve analitik düşünmekten uzaklaştırabiliyor.
Almanların bir sözü vardır: "Önemli bir karar almadan önce bir gün yat"
Dolayısıyla karar verirken pişman olmamak için doğru zamanı kollamak gerekiyor. Ne çok erken, ne de geç...
5. Kararları Değerlendirmek
Öz değerlendirme yapmak karar verme yetkinliğini geliştirmenin en somut yollarından biri. Özellikle kritik ve 5-10 yılı etkileyecek uzun dönemli kararlarda beklentilerin, hedeflerin, risklerin not alınması, sonraki dönemlerde kararın doğruluğu ile ilgili karşılaştırma yapabilmek adına veriler oluşturuyor. Kararlarınız ve değerlerinizin birbiri ile uyumu bireysel tatmini ve mutluluğu doğrudan etkiliyor.
Sevgiyle Kalın
Gülşah Şişman
